MALULEN EMEKLİLİK NEDİR KİMLER NE ŞEKİLDE EMEKLİ OLABİLİRLER

Malülen Emeklilik Nedir? Nasıl Kimler Malulen Emekli Olabilir?

Haksahiplerinin vücutlarında meydana gelen arızalar veya uğradıkları tedavisi imkansız hastalıklar sebebiyle vazifelerini yapamayacak duruma gelmeleri halinde uygulanan emeklilik işlemine denir.

Kurum yetkilileri, özellikle şeker hastalarından yoğun başvuru olduğunu belirterek, “Tüm şeker hastalarının bu düzenlemeden yararlanması imkânsız” açıklaması yaptı. Şeker hastalarının yoğun talebi üzerine başvuru kriterlerine de açıklık getirildi. Türkiye’de 5 milyon 200 bin şeker hastası bulunuyor. Şeker hastalığı nedeniyle en az 3 organında bozulma görülenler malulen emeklilik başvurusunda bulunabilecek. Malulen emeklilik başvurusunda bulunanların en az 15 yıllık şeker hastası olması gerekiyor.

LÖSEMİDE 24 AYLIK SÜREKLİ HAK

Yeni düzenlemeyle beraber, çalışma gücünde kayıp oluşturulan kronik hastalıkları bulunanlar da malulen emeklilik kapsamına alındı. Buna göre, böbrek, karaciğerden sonra kalp, akciğer, bağırsak, kemik iliği nakli olan hastalara maluliyet hakkı getirildi. Birkaç istisna dışında tüm kanser hastalarına 18 ay, lösemi hastalarına ise 24 ay sürekli maluliyet hakkı tanındı.

ALZHEİMER’A DÜZENLEME

SGK’nın çıkardığı yönetmelikte, demans, alzheimer, epilepsi (sara) gibi nörolojik hastalıklar da ayrıntılı bir şekilde düzenlendi. Travma sonrası stres bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk gibi sık görülen psikiyatrik hastalıklar için de maluliyet koşulları belirlendi. Yeni düzenlemede, uyku bozuklukları solunum sistemi hastalıkları için de ilk kez maluliyet kriterleri oluşturuldu.

SOLUNUM CİHAZI KRİTERİ

Yatalak , bakıma muhtaç kişiler yeni düzenleme ile malul sayılabilecek. Bazı nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar, daha önce yönetmelikte yer almayan kalp, akciğer ve sindirim sistemi hastalıklarının da ayrıntılı kriterleri oluşturuldu. Yardımcı solunum cihazı ile yaşamını sürdüren de bu kapsama alındı. Bulaşıcılığı yüksek hastalıklar için 2 yıl süreyle maluliyet hakkı getirildi.

BİRDEN ÇOK HASTALIK

Asrın hastalıkları olarak bilinen, ani ölüme neden olan, bu nedenle yakın takip ve yüksek maliyet gerektiren kalp hastalıkları da güncellendi. Her hastalık grubu için ayrı değerlendirme yapıldı. Tek tek değerlendirildiğinde maluliyet kriterlerini karşılayamayan ancak bütün olarak bakıldığında kişinin çalışmasına olanak vermeyen durumlarda hastalar kurul kararıyla malul olabilecek.
Belirtilen sebeplerle çalışamayacak duruma düşenlere “malül” denilmekte olup meydana geliş sebeplerine göre 3 türe ayrılmaktadır.
a) Adi Malüllük,
b) Vazife Malüllüğü,
c) Harp Malüllüğü.

Adi Malüllük :

Adi malüllükte emekli aylığı bağlanabilmesi için iştirakçilerin en az 10 yıl fiili hizmet müddetinin bulunması gerekmekte olup, aksi takdirde toptan ödeme yapılmaktadır.
İstisna olarak 5 yıl fiili hizmet müddeti bulunan iştirakçilere, tedavisi, imkansız bir malüliyete uğramaları ve başkasının güç ve yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremez duruma düşmeleri halinde 15 yıl hizmeti bulunan malüller gibi aylık bağlanmaktadır.

Vazife Malüllüğü :

İştirakçilerin vazife yapamayacak duruma düşmeleri;
a) İlgililerin vazifelerini yaptıkları sırada ve vazifelerinden doğmuş olursa,
b) Vazifeleri dışında kurumların verdiği herhangi bir kuruma ait başka işleri yaparken bu işlerden doğmuş olursa,
c) Kurumların menfaatini korumak maksadıyla bir iş yaparken o işten doğmuş olursa,
d) Fabrika, atelye ve benzeri iş yerlerinde, işe başlamadan evvel iş sırasında veya işi bitirdikten sonra, o iş yerinde meydana gelen ve yine o işyerinin mahiyetinden veya çalışma konusunda ileri gelen kazadan doğmuş olursa,
buna “vazife malüllüğü” denir.

Vazife malüllükleri,

a) Keyif verici içki ve her çeşit madde kullanmaktan,
b) Kanun, tüzük ve emir dışında hareket etmiş olmaktan,
c) Yasak fiilleri yapmaktan,
d) İntihara teşebbüsten olursa,
e) Her ne suretle olursa olsun kendilerine veya başkalarına menfaat sağlamak veya zarar vermek maksadından doğmuş olursa, adi malüllük hükümleri uygulanır.

Harp Malüllüğü :

Vazife malüllerinden bu malüllüklere,
a)Harpte fiilen ateş altında,
b)Harpte, harp bölgelerindeki harp harekat ve hizmetleri sırasında,
c)Harpte veya harbe hazırlık devresinde her çeşit düşman silahlarının etkisi ile,
d)Askeri harekatı gerektiren iç ve sınır harekatı sırasında,
e)Barışta ve olağanüstü hallerde, emir veya görev ile uçuş yapan uçucularla, emir ve görevli olarak uçakta bulunanlardan uçuşun havadaki ve yerdeki sebebleriyle, emir ve görevle dalış yapan dalgıçlarla, denizaltı gemisinde veya dalgıç kıtasında bulunanlardan, denizaltıcılığın yada dalgıçlığın çesitli sebep ve tesiri ile uğranılmış ise,bunlara “harp malülü” denir.